Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, cốt lõi là nền tảng công nghệ thông tin (CNTT) đã và đang tác động, chi phối mạnh mẽ đến các lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó chuyến đổi số là xu thế tất yếu, mang tính cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.
Trong nước, chính phủ đã lấy ngày 10.10 hàng năm là ngày chuyển đổi số quốc gia để khảng định vị trí, tầm quan trọng của chuyển đổi số từ đó chủ động tham gia, ứng dụng các thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Các bộ, ngành, địa phương đã nhận thức được cơ hội to lớn và xu thế công nghệ mới như: Intenet vạn vật (IoT), thành phố thông minh, nhà trường thông minh, kinh tế số, xã hội số mà cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 cũng như những thành tựu mà chuyển đổi số mang lại cho Việt Nam. Chuyển đổi số đã và đang đi sâu vào tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội trong đó bao hàm cả hoạt động quân sự.
Hiện nay, các hoạt động quản lý chỉ huy quân sự; Hệ thống tự động hóa chỉ huy dựa trên nền tảng CNTT đang được triển khai và thực hiện có hiệu quả đáp ứng yêu cầu trong chiến tranh công nghệ cao, điều đó đặt ra yêu cầu rất cao về phẩm chất và năng lực của đội ngũ cán bộ quân đội trong kỷ nguyên số, đáp ứng nhiệm vụ xây dựng Quân đội “ Cách mạng, chinh quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân binh chủng tiến thẳng lên hiện đại, tạo tiền đề đến năm 2030 xây dựng quân đội hiện đại”
Trường sĩ quan thông tin (Đại học Thông tin liên lạc) là trung tâm đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu thông tin và sĩ quan chỉ huy tham mưu tác chiến không gian mạng cho Quân đội nhân dân Việt Nam, được Bộ Quốc Phòng lựa chọn là một trong các Học viện, trường Quân đội đi đầu trong chuyển đổi số của toàn quân, một yếu tố cực kỳ quan trọng trong xây dựng nhà trường thông minh, việc thực hiện có hiệu quả chuyển đổi số trong GD-ĐT đặt ra yêu cầu vừa cấp bách vừa cơ bản lâu dài đối với sự phát triển của nhà trường. Lãnh đạo, chỉ huy nhà trường đã quán triệt sâu sắc chỉ thị của Thủ tướng chính phủ về “ Tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4” và quyết định của Bộ Quốc phòng về “ kế hoạch hành động của hệ thống nhà trường quân đội trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4” đồng thời chủ động nắm bắt cơ hội đề ra chiến lược phát triển và triển khai xây dựng theo mô hình nhà trường thông minh gắn với chuyển đổi số bằng chính sức mạnh của các nguồn lực và tiềm lực nội bộ.
Nhanh chóng, quyết liệt, khó đến đâu, tháo gỡ đến đó
Ngay từ những năm đầu của thế kỷ 21, khi hầu hết các nhà trường quân đội còn đang “trung thành” với các bài giảng cũ dựa hoàn toàn vào phấn trắng, bảng đen, Trường sĩ quan thông tin đã bắt đầu triển khai xây dựng bài giảng điện tử, giáo trình điện tử, xây dựng các phần mềm mô phỏng, phần mềm dạy học, xây dựng hệ thống giảng đường, thư viện hiện đại, đồng thời triển khai xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý giảng viên và quản lý quá trình dạy học, quản lý quá trình học tập của học viên; bảo đảm kết nối, liên thông, chia sẻ dữ liệu với các học viện, nhà trường trong toàn quân; thực hiện số hóa triệt để, sử dụng văn bản điện tử, sổ sách tài liệu điện tử từng bước thay cho văn bản giấy; các hoạt động từ chỉ đạo, điều hành đến học tập, nghiên cứu khoa học chủ yếu được thực hiện trên môi trường mạng… 100% giảng viên của nhà trường đã sử dụng thành thạo CNTT vào quá trình GDĐT; xây dựng bài giảng E-Learning; đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong dạy học và nghiên cứu khoa học; đổi mới phương pháp dạy học, phương pháp thi, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học viên phù hợp với quá trình chuyển đổi số. Hệ thống bài giảng điện tử, học liệu điện tử dược xây dựng và hoàn thiện, 100% tài liệu giáo trình được số hóa và cập nhật thường xuyên, kết nối phù hợp với yêu cầu dạy học và quy định bảo mật của hệ thống. Hệ thống CNTT hiện đại có khả năng hoạt động ổn định cao, thiết lập hệ thống an toàn, an ninh thông tin.
Tiếp nối những thành công bước đầu, quán triệt nghiêm túc chỉ thị, nghị quyết của trên về chuyển đổi số trong GD-ĐT, tiếp cận công nghệ 4.0, Nhà trường đã xây dựng kế hoạch thực hiện với lộ trình của từng năm và của từng giai đoạn với những bước đi phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ, kết hợp triển khai xây dựng các hạng mục trong kế hoạch xây dựng nhà trường thông minh giai đoạn 2. Đột phá đầu tư xây dựng 3 trụ cột chính trong chuyển đổi số đó là: Phát triển và từng bước hoàn thiện Trung tâm công nghệ thông tin và ngoại ngữ trở thành công viên phần mềm quân đội và trở thành một trong những mắt xích quan trọng và như một “Bộ não” trong quá trình chuyển đổi số của nhà trường. Bên cạnh đó từng từng bước hoàn thiện hạ tầng truyền dẫn quang, hạ tầng thông tin theo hướng hiện đại, nâng cấp phần mềm quản lý đào tạo, phần mềm xây dựng học liệu điện tử, phần mền mô phỏng, phần mềm thí nghiệm, thực hành, thư viện số, thao trường số và xây dựng phòng học thông minh với trang bị hiện đại… đã được triển khai có hiệu quả trong thực tiễn. Đồng thời quan tâm đầu tư xây dựng trụ cột thứ 3 có tính quyết định là xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên với việc thực hiện nội dung giảng dạy thông minh, bài giảng điện tử phù hợp với từng đối tượng; ứng dụng đa dạng các phần mềm, các thiết bị thông minh trong dạy học; thực hiện vai trò vừa là nhà quản ý giáo dục, vừa là giảng viên, chuyên gia tư vấn dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại, chú trọng phát triển năng lực CNTT hỗ trợ cho dạy học thông minh, thực sự chuyển đổi số đang nâng tầm cả người dạy và người học
Hướng tới xây dựng một nhà trường thông minh
Chặng đường chuyển đổi số còn dài với những yêu cầu mới, khó khăn mới song với tiến độ chuyển đổi số như hiện nay là cơ sở bảo đảm cho việc thực hiện thắng lợi mục tiêu của những năm tiếp theo, kết quả của việc thực hiện chuyển đổi số ở trường sĩ quan thông tin (Đại học thông tin liên lạc) của Quân đội là nền tảng quan trọng cho việc xây dựng nhà trường thông minh trong tương lai. Đó là: Hoàn thiện các hợp phần, hội tụ các tính năng của hệ thống tự động hóa chỉ huy, điều hành, đồng thời xây dựng hệ thống hỗ trợ cho hoạt động hợp tác trong nước và quốc tế đáp ứng yêu cầu trao đổi thông tin, hội thảo, nghiên cứu khoa học, triển khai xây dựng và hoàn thiện bộ não thông minh, xây dựng cơ sở dữ liệu lớn, xây dựng phòng học thông minh trên nền tảng ứng dụng CNTT và truyền thông. Phấn đấu đến năm 2025 từng bước đầu tư xây dựng và đồng bộ hệ thống mô phỏng thực tại ảo, thao trường ảo, chiến trường ảo theo yêu cầu của huấn luyện các nội dung chuyên ngành quân sự. Đồng thời hoàn thiện Công viên phần mềm Quân đội, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, xây dựng Binh chủng Thông tin tiến thẳng lên hiện đại
Quang Hải